Interferonet janë proteina të rëndësishme që luajnë një rol kyç në përgjigjen imune ndaj infeksioneve virale, si dhe në rregullimin e sistemit imunitar në tërësi. Këto proteina prodhohen nga lloje të ndryshme qelizash, duke përfshirë qelizat e infektuara si dhe qelizat kompetente imune si makrofagët dhe limfocitet, si pjesë e imunitetit të lindur të trupit. Kur qelizat infektohen me një virus, ato fillojnë të sintetizojnë dhe lëshojnë interferone, të cilat funksionojnë si sinjale paralajmëruese për qelizat fqinje dhe sistemin imunitar. Emri “interferon” vjen nga aftësia e tyre për të “ndërhyrë” në riprodhimin viral. Një nga mekanizmat kryesorë nëpërmjet të cilit veprojnë interferonet është fillimi i sintezës së enzimave specifike në qelizat e infektuara dhe ato fqinje që parandalojnë riprodhimin dhe përhapjen e virusit.
Interferonet ndahen në tre klasa kryesore: interferoni i tipit I (si IFN-α dhe IFN-β), interferoni i tipit II (IFN-γ) dhe interferoni i tipit III (IFN-λ). Interferonet e tipit I dhe III luajnë një rol të drejtpërdrejtë në përgjigjen antivirale. Ato çlirohen me shpejtësi pas infeksionit viral dhe veprojnë autokrine dhe parakrine për të aktivizuar mekanizmat qelizorë që bllokojnë replikimin e virusit. Këto interferone gjithashtu shkaktojnë rritje të shprehjes së gjeneve të klasës I të kompleksit kryesor të histokompatibilitetit (MHC), i cili është jetik për paraqitjen e antigjeneve virale në qelizat T citotoksike, të cilat shkatërrojnë qelizat e infektuara. Interferoni i tipit II, IFN-γ, ka një rol paksa të ndryshëm. Është i rëndësishëm në aktivizimin e makrofagëve, i cili është kritik për shkatërrimin e qelizave të infektuara dhe rregullimin e përgjigjes imune, veçanërisht në rastin e infeksioneve kronike dhe gjendjeve autoimune. IFN-γ gjithashtu rrit prodhimin e antitrupave nga qelizat B dhe mbështet zhvillimin e një përgjigje imune të qelizës Th1, e cila është e nevojshme për të luftuar patogjenët ndërqelizor, si viruset dhe disa baktere. Në kontekstin e përgjigjeve imune, interferonet luajnë një rol edhe në aktivizimin e elementeve të tjerë të sistemit imunitar, siç janë qelizat vrasëse natyrore (qelizat NK) dhe qelizat dendritike. Ato nxisin paraqitjen e antigjeneve dhe prodhimin e citokinave që koordinojnë përgjigjen imune ndaj agjentëve infektivë.
Megjithëse interferonet janë thelbësore për mbrojtjen kundër infeksioneve virale, aktiviteti i tyre duhet të rregullohet saktësisht. Prodhimi i tepërt i interferoneve mund të çojë në inflamacion kronik dhe dëmtim të indeve, të cilat mund të jenë të dëmshme, siç shihet në disa sëmundje autoimune dhe në kontekstin e hepatitit të rëndë viral. Për shkak të aktivitetit të tyre të fuqishëm antiviral, interferonet përdoren si agjentë terapeutikë në trajtimin e disa infeksioneve virale, si hepatiti C dhe disa lloje kanceri. Megjithatë, përdorimi i tyre është i kufizuar nga efektet anësore të rënda që mund të ndodhin, duke përfshirë simptoma të ngjashme me gripin, depresionin dhe mielosupresionin.
Për shkak të rolit të tyre të rëndësishëm në rregullimin e imunitetit dhe luftimin e infeksioneve, interferonet janë objekt i kërkimeve të vazhdueshme, veçanërisht në kontekstin e qasjeve të reja terapeutike për infeksionet virale, si dhe për sëmundjet autoimune dhe inflamatore. Kuptimi i mekanizmit të veprimit dhe rregullimit të tyre është thelbësor për zhvillimin e strategjive të reja të trajtimit dhe përmirësimin e terapive ekzistuese.
