“Telomeret e kromozomeve”

Telomeret janë skajet strukturore të kromozomeve që luajnë një rol kyç në mbrojtjen e ADN-së gjatë ndarjes së qelizave. Sa herë që një qelizë ndahet, telomeret shkurtohen pak dhe ky proces i shkurtimit gradual shoqërohet me plakjen e qelizave dhe trupit. Kur telomeret bëhen shumë të shkurtra, qeliza humbet aftësinë për t’u ndarë më tej, hyn në një gjendje plakjeje ose vdes (apoptoza). Ky shkurtim i telomereve lidhet jo vetëm me plakjen natyrale, por edhe me sëmundje të ndryshme, si sëmundjet kardiovaskulare, diabeti, kanceri dhe gjendje të tjera degjenerative kronike.

Hulumtimet tregojnë se stresi kronik, proceset inflamatore dhe stresi oksidativ mund të përshpejtojnë më tej shkurtimin e telomereve, duke çuar në plakje më të shpejtë dhe një rrezik në rritje të sëmundjeve. Nga ana tjetër, faktorët pozitivë si dieta e shëndetshme, aktiviteti i rregullt fizik, gjumi i mirë dhe menaxhimi i stresit mund ta ngadalësojnë këtë proces. Gjithashtu, enzima telomeraza, e cila zgjat telomeret në qeliza të caktuara (për shembull, në qelizat burimore dhe qelizat e sistemit imunitar), luan një rol të rëndësishëm në ruajtjen e shëndetit të telomereve.